Strona wykorzystuje pliki cookies, jeśli wyrażasz zgodę na używanie cookies, zostaną one zapisane w pamięci twojej przeglądarki. W przypadku nie wyrażenia zgody nie jesteśmy w stanie zagwarantować pełnej funkcjonalności strony!

Fizjoterapia jerzyka

Kategoria: Publikacje

 

FIZJOTERAPIA W REHABILITACJI  JERZYKA ZWYCZAJNEGO

Autor:

Susana Jato Sánchez-O'Shane,

GREFA Wildlife

Hospital & Rehabilitation Center,

Madryt

Przy współpracy z:

Miguel Carrero Gálvez

CRAS Soto de Viñuelas.

Madryt

                                                                                                      

         Fizjoterapia okazuje się bardzo skuteczna w przeciwdziałaniu urazom związanym z okresem unieruchomienia ptaka, obok leczenia weterynaryjnego

Wspomaga siłę, wytrzymałość, odporność, propriocepcję(kinestezję) i zmysł równowagi, elementy kluczowe dla jerzyków

         Długie okresy unieruchomienia skutkują zanikiem mięśni, brakiem gibkości i przedłużeniem czasu leczenia  ze względu na zaburzenia krążenia

         Poza aspektem fizycznym rehabilitacji należy też brać pod uwagę kwestie mentalne i emocjonalne.

         Kiedy występuje uraz i konieczne jest unieruchomienie jerzyka, natychmiast pojawiają się dwa zasadnicze problemy:

ogólna utrata fizycznej sprawności związana z zaprzestaniem aktywności

bezczynność właściwego skrzydła

1

 

 

Przy unieruchomieniu kończyny górnej już po 24 godzinach zachodzą niekorzystne zmiany mięśniowe. Usztywnienie mięśni w skurczonej pozycji prowadzi do atrofii i osłabienia kurczliwości.

Nieużywany mięsień kurczy się, co wiąże się z utratą białka. Unieruchomienie zmniejsza wytwarzanie neuronów ruchowych od 5 do 15%.

Bezruch stawów powoduje utratę kompresji, następuje pogorszenie nawilżania i degeneracja.

Kolejną konsekwencją unieruchomienia stawu jest zaburzenie jego podstawowej funkcji, czyli stabilizacji. Ścięgna reagując na naciski utrzymują swoją siłę bądź się się wzmacniają, w wypadku gdy brakuje tych nacisków, ścięgna słabną.

Na dłuższą metę, unieruchomienie powoduje włóknienie i zwapnienie błony lotnej.

2

3

4

 

ŚRODKI I METODY DZIAŁANIA

5

 

Ocena urazów:

prześwietlenie

6

 

 

 

pomiar miarką i palpacja

Zmierzenie odległości od dołu żuchwowego do „kciuka” i obustronne porównanie

Ilościowa ocena zaniku błony lotnej (cm)

skala Grefa

Stopień

Uszczerbek

Procentowy zanik*

0

brak

0,00%

1

bardzo niewielki

0-10%

2

niewielki

11-20%

3

umiarkowany

21-30%

4

duży

31-40%

5

poważny

41–50%

6

Bardzo poważny

>50%

* procentowy zanik = (A-B)x100/A

gdzie:

A = długość błony lotnej zdrowego skrzydła(cm)

B = długość błony lotnej uszkodzonego skrzydła(cm)

błona liczona od ramienia do kości nadgarstka

KOMENTARZ / OBJAWY ZANIKU

brak

-dobra rozciągliwość

-właściwe nawodnienie i angiogeneza

-pełen zakres ruchów

-brak zwapnień

-brak zwłóknienia

bardzo niewielki

-lekkie odwodnienie

-słaba podatność na rozciąganie

-bladość

-pierwsze, drobne ograniczenia w zakresie ruchów

niewielki

-zauważalne odwodnienie

-wyraźna bladość

-dalsze ograniczenia w podatności na rozciąganie

-umiarkowane ograniczenia w zakresie ruchów

umiarkowany

-dalsze odwodnienie

-słaba angiogeneza

-odporność na rozciąganie

-guzy

-niemożliwe osiągnięcie pełnego zakresu ruchów

duży

-zaawansowane odwodnienie

-włóknienie

-oznaki wapnienia

-odbarwienie

-poważne ograniczenie zakresu ruchów

-pogorszenie stanu upierzenia

poważny

-zwapnienie

-daleko posunięte włóknienie

-b. duże ograniczenia ruchowe

-utrata piór

Bardzo poważny

-krańcowe ograniczenie możliwości ruchu

-ankyloza(sztywnienie stawów)

-zakłócenie działania układów naczyniowego i nerwowego

-zanik odruchów kostno-stawowych

goniometria (badanie zakresu ruchów)

  • Analiza ruchu ścięgna otrzymana przez pomiar najdalszej i najbliższej danego ścięgna kości.
  • Dwustronne porównanie.
  • Pomiar uzyskuje się przy użyciu goniometra, którego część stałą umiejscawia się nad łokciem a ramię ruchome przesuwa się w poprzek osi łokcia uzyskując w ten sposób wartość zakresu ruchów w stopniach.

termografia

Termografia rejestruje temperaturę powierzchniową metodą elektroniczną.

Kamera termograficzna mod. FLIR ThermaCam E45 (współpraca z GREFA: Melero M. - student,

prof. Sanchez Vizcaino J.M. Animal Health Department, Faculty of Veterinary, Universidad Complutense de Madrid)

         Przy zaniku błony lotnej nabardziej spodziewanym objawem będzie miejscowa hipotermia. To mechanizm obronny organizmu w razie urazów. Ta odpowiedź organizmu, wazokonstrykcja, czyli zwężenie światła naczyń krwionośnych, jest określana mianem odruchem dystrofii współczulnej i łączy się z intensywnym bólem.

         Badanie obszaru urazu na obecność lub brak ciepła  i stwierdzenie wazokonstrykcji jest więc ważne.

         Badanie termograficzne pozwala ocenić obrażenia, monitorować rozwój sytuacji i szacować czas dochodzenia do zdrowia i aktywności.

próby w terenie (trening do lotu)

         Waga ćwiczenia mięśni u ptaków przyczyniła się do rozpropagowania szeregu programów treningowych. Umożliwiają one jednocześnie ocenę urazów błony lotnej. Umiejętność oceny różnych oznak sprawności może być przydatna w następujących okolicznościach:

  1. Przy ocenie gotowości ptaka do przebywania w określonym środowisku
  2. Przy planowaniu pomocniczego programu fizjoterapii dla poprawy funkcjonowania mięśni
  3. Dla przeciwdziałaniu brakom wynikającym z atrofii, zwapnienia, czy włóknienia, które zwiększają ryzyko kolejnych urazów po uwolnieniu ptaka
  4. Dla stwierdzenia zaników funkcji organizmu wynikających z kontuzji

TECHNIKI FIZJOTERAPII

 

protokoły leczenia

  • 3 dni w tygodniu, maksymalnie 30 min./dzień (dla uniknięcia stresu)
  • pasywna kinezoterapia (zwijanie i rozwijanie górnych kończyn na ile to możliwe)
  • masaż poprzeczny
  • rozciąganie(stopniowo, aż do granic możliwości)
  • laseroterapia(ciągła fala(CW), aplikacja 785 nm 10J/cm2  
  • 3 min.20sek.
  • w wypadku zwłóknienia stosuje się ultradźwięki:
  • 1Mhz 0.1W/cm2 (unikać większych dawek by uniknąć zwapnienia)

 

aktywna kinezoterapia (ruchy własne ptaka)

  • terapia ciepłem
  • poprawa wiskoelastyczności tkanek
  • poprawa elastyczności
  • zwiększenie rozciągalności tkanek bogatych w kolagen
  • spadek lepkości mazi stawowej

 

całościowe pobudzenie (pasywna kinezoterapia)

  • utrzymanie/poprawa właściwości mechanicznych ścięgien
  • pobudzenie psychiczne
  • pobudzenie za pomocą bodźców zewnętrznych

7

 

 

masaż

  • rozluźnianie tkanek
  • na początku warto masować jedynie krańce błony lotnej, unikając jej środka, by uniknąć uszkodzenia ścięgien). W drugiej kolejności można przechodzić też ku środkowi.
  • przykładane siły powinny być poprzeczne względem tkanek
  • przeciwwskazanie w wypadku zwapnienia
  • stosować delikatnie w miejscach o wysokim zwłóknieniu (ryzyko zwapnienia przy nadmiernej ingerencji)

rozciąganie

  • Powinno się poruszać ścięgna i skórę, przy czym zaleca się powtarzanie drobnych rozciągnięć dla pobudzenia wydłużania tkanek. Ma to pozytywny wpływ na skurczone tkanki( Kubo, Kanehisa, Fukunaga 2002) jako wzmocnienie efektów masażu.

8

9

 

laseroterapia

  • aparat „Las-Expert Physiomed”, fale 785 nm, moc 700 mW
  • wspomaga wydzielanie substancji takich jak histamina, czy serotonina
  • zwiększona produkcja międzykomórkowego ATP
  • pobudza syntezę DNA, białek i enzymów
  • pobudza fybrynolizę
  • wzmacnia błonę
  • bezpośredni efekt na mobilność jonów
  • niebezpośredni wpływ na zwiększenie ATP
  • pobudza mikrokrążenie przez wazodilatację
  • zwiększa dopływ tlenu i substancji odżywczych
  • przyspiesza usuwanie produktów przemiany materii
  • wzmacnia mechanizmy obronne
  • pośrednio wspomaga odżywianie tkanek

 

ultradźwięki

  • aparat „Physioson-expert Physiomed”
  • w wypadku wystapienia zwłóknienia błony lotnej: wzdłużna aplikacja 1 Mhz 0.1W/cm2 1:10 pulsów 5 min(unikać wyższych dawek – ryzyko zwapnienia)
  • dla zachowania upierzenia możliwe jest zastosowanie „płaszcza wodnego”.

10

 

Wymaga się wtedy podwojenia dawki.

  • efekt fizjologiczny: wzrasta aktywność enzymalna i metabolizm, ograniczany jest tonus.
  • Wazodilatacja łączy się z przekrwieniem a to z kolei napływ substancji odżywczych.
  • wzrasta elastyczność, obserwuje się też działanie przeciwzapalne i przeciwbólowe

11

12

aktywna kinezoterapia

  • wykorzystanie własnych ruchów i technik zwierzęcia
  • należy ułatwić adaptację ptaka do środowiska przed wypuszczeniem
  • techniki neuromuskularne
  • praca nad utrzymywaniem równowagi
  • konkretne zadania rehabilitacyjne w terenie (obciążenia, lot..)

1314

15

 

 

KONTAKT

lek. Susana Jato Sánchez-O'Shane,

Medycyna ratunkowa SUMMA 112, Madryt

Uzyskany tytuł z fizjoterapii; specjalność: rehabilitacja ptaków. Ochotnik w obszarze rehabilitacji GREFA Wildlife Hospital and Rehabilitation Center.

Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

Przetłumaczył z angielskiego Paweł Staniszczak

 

 

 

 

 

 

 

Odsłony: 7228